Licht! - Een onmisbaar detail in huizen van Thuismakers

In alle huizen die Thuismakers oplevert, komen mensen te wonen met een zorgvraag. Dat betekent dat we vooraf heel goed nadenken over de bouw en indeling en de ligging van de huizen en waar nodig aanpassingen doen in een ontwerp. Maar daar stopt het niet. Onze interieurspecialisten maken ook bewuste keuzes als het gaat om details in kleur, licht en stoffen. Vaak gaat dat in samenspraak met vakmensen. We spreken met een van de lichtexperts die Thuismakers helpt bij het maken van goede lichtplannen: Annelies Valentijn, van Studio Valentijn.

Het proces voor haar begint als de tekeningen in grote lijnen klaar zijn. ‘We starten met de algemene ruimtes. Als de tekeningen voor de woonkamers, de keukens en de gangen bekend zijn, kunnen we een lichtplan maken voor daar’, vertelt ze over de start van een project. ‘Door licht in de basis mee te nemen in het plan, is het geen sluitpost op de uiteindelijke begroting van het huis. Dat geldt voor de lampen aan het plafond, maar ook voor leeslampen, vloerlampen of tafellampen. Allemaal belangrijk in het totaalplaatje en voor een goede woonbeleving van de bewoners.’

‘Als iemand net wel iets ziet door meer licht in de ruimte en daardoor minder angstig is of meer zelf kan, kost zorg minder moeite.’

Hoger lichtniveau nodig

Uit onderzoek over licht en leeftijd blijkt dat ouderen een hoger lichtniveau nodig hebben op de dag en avond dan mensen op jongere leeftijd. ‘Dat kan best een uitdaging zijn’, zegt Valentijn. ‘Het lichtniveau voor een oudere kan daardoor namelijk minder prettig zijn voor iemand die zorg geeft. Het is dan te fel, te aanwezig.’ En toch is een goed lichtniveau voor de oudere belangrijk, omdat het ook de zorg kan ontlasten. ‘Als iemand net wel iets ziet door meer licht in de ruimte en daardoor minder angstig is of meer zelf kan, kost zorg minder moeite’, geeft ze als praktijkvoorbeeld.

In de wereld van licht is oneindig veel mogelijk. Zo is bij Thuismakers in Sneek nu een pilot gestart met tunable white. Dat betekent dat de armaturen op volle stand een lichtkleur hebben van bijvoorbeeld 4000 Kelvin, vergelijkbaar met koel en wit licht. En bij het dimmen krijgt het licht een warmere kleur van 1800 Kelvin, vergelijkbaar met het warme, witte licht van een gloeilamp. Deze ‘biodynamische verlichting’ is steeds vaker een optie, hoewel het nu nog vaak vrij prijzig is.

Licht moet niet alleen passen bij het gebruik, maar ook bij het pand en bij de bouwstijl. 

‘Het voordeel is dat het licht met het ritme van de dag meegaat, waardoor het licht overdag vol schijnt, maar ’s avonds mee gaat in het slaapritme. De overgang naar bedrust gaat daardoor soepeler’, legt Valentijn uit. Ook looplichtjes ’s nachts zijn fijn, in de kamers van de bewoners, zodat ze niet in het volle licht naar de badkamer hoeven, maar ook bijvoorbeeld op de gang. ‘We hebben in Veldhoven in het plan ook lichtlijnen in de gang meegenomen. Overdag branden die voor 100%, en ’s nachts kan je die dimmen naar 30% van de sterkte. Normaal zou je ook binnen en buiten met sensoren kunnen werken, maar het plotselinge licht kan voor schrikreacties zorgen in deze doelgroep.’

Met voldoende aansluitpunten en schakelaars ben je er natuurlijk niet. Het uiteindelijke lichtontwerp en de armaturen die gekozen worden hangen met veel dingen samen. ‘De milieueisen zijn belangrijk, maar ook de bouwstijl is voor ons doorslaggevend. Licht moet niet alleen passen bij het gebruik, maar ook bij het pand en bij de bouwstijl. Daarnaast kiezen we armaturen niet bij de start van de bouw, de kans is groot dat tegen de tijd dat een huis opgeleverd wordt en de bewoners intrekken, de technologie verbeterd is en de trend weer anders. Dat bepalen we dus een aantal maanden voor de oplevering.’

Lees meer over de invloed van daglicht op iemand met dementie Licht voor ouderen en mensen met dementie